Η 8η Μαΐου έχει καθιερωθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και την Παγκόσμια Οργάνωση Θαλασσαιμίας ως Παγκόσμια Ημέρα Θαλασσαιμίας (  Αναιμίας). Έχει ως στόχο την αφύπνιση και ενθάρρυνση των επιστημόνων σε όλο τον κόσμο για την καλύτερη αντιμετώπιση της ασθένειας, καθώς και την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης σχετικά με τα προβλήματα των θαλασσαιμικών και την προσπάθεια που απαιτείται για την ασφάλεια και την επάρκεια αίματος.

Ο όρος θαλασσαιμία ή μεσογειακή αναιμία (γνωστή παλαιότερα ως αναιμία του Cooley) αναφέρεται σε μια ομάδα γενετικών αιματολογικών διαταραχών που επηρεάζουν την παραγωγή αιμοσφαιρίνης στον οργανισμό, της πρωτεΐνης που μεταφέρει το οξυγόνο από τους πνεύμονες προς τους ιστούς και τα διάφορα όργανα του σώματος.

Η θαλασσαιμία εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα των Μεσογειακών χωρών (Ιταλία, Ελλάδα, Μέση Ανατολή), αλλά και της Νότιας Ασίας και της Αφρικής. Λόγω της συνεχούς μετανάστευσης πληθυσμών από τη μία χώρα στην άλλη, σήμερα δεν υπάρχει ουσιαστικά καμία χώρα στον κόσμο χωρίς θαλασσαιμία.
Όσο αναφορά την Ελλάδα:

• Ένα ποσοστό 5-20% του πληθυσμού στις διάφορες περιοχές της χώρας είναι φορείς του παθολογικού γονιδίου που προκαλεί τη μεσογειακή αναιμία.
• Ποσοστά άνω του 15% έχουν η Θεσσαλία, η Βοιωτία, η Ηλεία και τα Ιόνια νησιά.
• Υπολογίζεται ότι περίπου 3.000 Έλληνες πάσχουν από μεσογειακή αναιμία.

Ορισμένα άτομα είναι φορείς του γονιδίου της θαλασσαιμίας, αλλά δεν εμφανίζουν κάποιο σημαντικό πρόβλημα υγείας που να σχετίζεται με τη διαταραχή αυτή, πλην μιας ελαφράς αναιμίας. Τα άτομα αυτά έχουν το αποκαλούμενο στίγμα μεσογειακής αναιμίας (ελάσσων β θαλασσαιμία).

Από την άλλη , τα βασικότερα συμπτώματα της Μείζον Β – Θαλασσαιμίας είναι τα εξής :

• αναιμία
• διόγκωση του ήπατος και του σπλήνα
• οστικές αλλοιώσεις
• αιμοσιδήρωση
• καθυστέρηση της σωματικής ανάπτυξης

Η βαρύτητα των κλινικών εκδηλώσεων ποικίλλει και σχετίζεται με τη γενετική βλάβη, ενώ συνήθως οι Θαλασσαιμικοί έχουν βαριά κλινική εικόνα και χρειάζονται θεραπεία.

Στην Ενδιάμεση- Θαλασσαιμία τα συμπτώματα είναι αρκετά ηπιότερα αλλά επικρατεί μεγάλη φαινοτυπική και γενετική ετερογένεια (π.χ. συνύπαρξη Α – Θαλασσαιμίας, ήπιες μεταλλάξεις, αυξημένη παραγωγή HbF) .Έτσι π.χ. η αιμοσφαιρινοπάθεια Η    εμπίπτει στο Γενικότερο όρο της Ενδιάμεσης Θαλασσαιμίας και όχι στον όρο Ενδιάμεση Β – Θαλασσαιμία.

Όσο αναφορά την διάγνωση της ασθένειας , αναπτύχθηκε στην Ελλάδα ένα πρόγραμμα πρόληψης σε συνεργασία με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας και περιλαμβάνει :

• Ενημέρωση του κοινού από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τη θέσπιση ειδικών μαθημάτων στα σχολεία.

• Ανεύρεση των ετεροζυγωτών (φορέων) σε ειδικά κρατικά διαγνωστικά κέντρα. Η εξέταση γίνεται δωρεάν.
• Προγεννητική διάγνωση στα ζευγάρια υψηλού κινδύνου. Εφαρμόζεται στην Ελλάδα από το 1977 και γινόταν με την ανάλυση του εμβρυϊκού αίματος που λαμβανόταν με αμνιοπαρακέντηση τη 18η-20ή εβδομάδα κύησης. Με τις νέες τεχνικές μελέτης του DNA είναι δυνατή η διάγνωση της θαλασσαιμίας σε πολύ πρώιμα στάδια της εγκυμοσύνης και συγκεκριμένα από τη 10η εβδομάδα. Το είδος του προς εξέταση δείγματος λαμβάνεται με βιοψία τροφοβλάστης μέσω διακοιλιακής παρακέντησης. Η εξέταση είναι ανώδυνη και ακίνδυνη τόσο για την έγκυο όσο και για το έμβρυο.

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε την Ελληνική Ομοσπονδία Θαλασσαιμίας.

Η Διεθνής Ημέρα Μαιών καθιερώθηκε το 1991 με πρωτοβουλία της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Μαιών (ICM) και γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 5 Μαΐου. Στόχος της ημέρας αποτελεί η ανάδειξή της σπουδαιότητας του ρόλου που διαδραματίζει το επάγγελμα της μαίας στην γέννηση ενός παιδιού.

Η μαία ως μητέρα θεά σχετίζεται με τη γέννηση, τη μητρότητα, την ανάπτυξη της βλάστησης και των φυτών, γενικότερα όλης της φύσης. Δεν είναι τυχαίο που δύο μεγάλες γιορτές της μαίας και της μητέρας γιορτάζονται δίπλα – δίπλα, τον ίδιο μήνα, 5 Μαΐου η Γιορτή της Μαίας, 10 Μαΐου η Γιορτή της Μητέρας.

Στη σημερινή ελληνική πραγματικότητα είναι αλήθεια ότι το Μαιευτικό επάγγελμα βάλλεται από παντού. Εξαιτίας συγκεκριμένων πολιτικών αλλά και επιλογών, σε πολλές περιπτώσεις η Μαία και ο μαιευτής είναι αναγκασμένοι διαρκώς να υπενθυμίζουν την ύπαρξή τους και να διευκρινίζουν το ρόλο τους, όπως αυτός έχει νομικά θεσπιστεί αλλά και καταξιωθεί ιστορικά και κοινωνικά. Μέσα στα ελληνικά δεδομένα της εξίσωσης πραγμάτων που δεν είναι όμοια , της προχειρότητας στην αντιμετώπιση των προβλημάτων αλλά και ιδιαίτερων συμφερόντων, Μαίες και μαιευτές , εδώ και χρόνια καλούνται να λύσουν τα προβλήματα που προκύπτουν από τις ελλείψεις νοσηλευτικού προσωπικού με το να υποχρεώνονται να αναλάβουν καθήκοντα Νοσηλευτή. Μαζί με αυτό, συχνά παρεμποδίζονται στην εκτέλεση των καθηκόντων τους, όπως είναι για παράδειγμα η εκτέλεση του φυσιολογικού τοκετού.

Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Μαία και ο μαιευτής στην Ελλάδα είναι πολλά με αποτέλεσμα να αυξάνει η επαγγελματική δυσαρέσκεια και απογοήτευση, ιδιαίτερα όταν κανείς παρατηρήσει τις συνθήκες υπό τις οποίες εργάζονται συνάδελφοι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες .Οι μαίες δουλεύουν σκληρά κάθε μέρα ούτως ώστε να εξασφαλίσουν ότι oι γυναίκες και τα μωρά τους λαμβάνουν ποιοτική και αποτελεσματική μαιευτική φροντίδα -τη φροντίδα που τους αξίζει.

Χρειάζεται επιμονή και ευελιξία ώστε να βελτιωθεί η μαιευτική φροντίδα. Οι απαιτήσεις και οι προκλήσεις για την μαία διαφοροποιούνται ανάλογα την κουλτούρα και την κοινωνία . Παράλληλα στοιχεία της μαιευτικής είναι η αγάπη, η ευθύνη , ο αλτρουισμός και η υψηλή αντίληψη του καθήκοντος προς τις έγκυες γυναίκες.
Έτσι, λοιπόν οφείλουμε να σεβόμαστε και να θεωρούμε την μαία σαν δεύτερη μητέρα μας. Οι αρμόδιοι φορείς πρέπει να προσεγγίσουν καλύτερα το επάγγελμα αυτό και να αναγνωρίσουν την αξία του στην σημερινή κοινωνία. Υφίσταται ως λειτούργημα και αποστολή και όχι μόνο ως δουλεία που καλύπτει τις οικονομικές ανάγκες εκείνων που το ασκούν.
Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε τον Σύλλογο Επιστημόνων Μαιών – Μαιευτών.

Η Παγκόσμια Ημέρα Άσθματος καθιερώθηκε το 1998 από την <<Παγκόσμια Πρωτοβουλία για το Άσθμα >> με την πρωτοβουλία την Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας.Γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 7 Μαΐου και στόχος της ημέρας αποτελεί η ενημέρωση της κοινής γνώμης για την ευρέως διαδεδομένη ασθένεια του αναπνευστικού συστήματος και η βελτίωση των μεθόδων θεραπείας του.

Το άσθμα είναι χρόνια φλεγμονώδης πάθηση του αναπνευστικού συστήματος η οποία προκαλεί παροδική στένωση των βρόγχων με αποτέλεσμα να εμφανίζεται δύσπνοια. Η στένωση των βρόγχων, που μπορεί να εμφανισθεί μετά από έκθεση σε πολλά και διαφορετικά ερεθίσματα, οφείλεται τόσο σε βρογχόσπασμο (σπασμό των λείων μυών που περιβάλλουν τους βρόγχους), όσο και σε φλεγμονώδη διήθηση του βρογχικού τοιχώματος, με αποτέλεσμα αφ’ενός πάχυνση του τοιχώματος από οίδημα και διήθηση από φλεγμονώδη κύτταρα, και αφ’ετέρου απόφραξη του αυλού από βύσματα βλέννης.

Σύμφωνα με νεότερα επιδημιολογικά δεδομένα:

• το 8,6% του ελληνικού πληθυσμού πάσχει από άσθμα σήμερα, με συνεχή αυξητική τάση των δεικτών επίπτωσης  της νόσου κυρίως στη Νότια ηπειρωτική χώρα.
• Στην Ελλάδα σήμερα, εκτιμάται, ότι το 5% των ενηλίκων και το 11% των παιδιών πάσχουν από άσθμα, ενώ η συχνότητα φαίνεται να αυξάνεται με την ηλικία καθώς συνδέεται και με άλλες παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος (πχ. Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια).

Τα βασικά συμπτώματα της νόσου είναι τα εξής :

• δύσπνοια
• βήχας
• συριγμός

Οι βασικές κατηγορίες του άσθματος είναι :

• Το εξωγενές άσθμα. Εμφανίζεται στην παιδική ηλικία και έχει σαν αιτία εξωγενείς αλλεργιογόνους παράγοντες, όπως η σκόνη, η γύρη, το τρίχωμα γάτας και τα οικιακά ακάρεα. Ακόμα μπορεί να εμφανιστεί και από τον κρύο αέρα ή τον καπνό του τσιγάρου.
• Το ενδογενές άσθμα. Η αιτία του είναι άγνωστη και έχει καλύτερη εξέλιξη από το εξωγενές. Το μεγαλύτερο ποσοστό παιδιών που πάσχουν από το ενδογενές άσθμα θεραπεύονται σταδιακά ή ακόμα και ζουν χωρίς να χρειάζονται ιατρική βοήθεια.

Παράλληλα , το άσθμα κατηγοριοποιείται ανάλογα με την ιδιότητά του σε :

‘Aσθμα μετά από άσκηση. Στη μορφή αυτή του άσθματος οι κρίσεις δύσπνοιας επέρχονται  μετά από άλλοτε άλλου βαθμού άσκηση

‘Eπαγγελματικό άσθμα. Η μορφή αυτή του άσθματος εμφανίζεται σε άτομα που έρχονται σε επαφή με διάφορες εισπνεόμενες ουσίες που σχετίζονται με το επαγγελματικό περιβάλλον (π.χ. αλεύρι σε αρτοποιούς, σκόνη ξύλου σε μαραγκούς, βαφές χρωμάτων σε βαφείς κ.λ.π.).
Nυχτερινό άσθμα. Χαρακτηριστικό της μορφής αυτής του άσθματος είναι ότι οι κρίσεις δύσπνοιας επέρχονται κατά την διάρκεια της νύκτας ή τις πρώτες πρωινές ώρες. Το νυκτερινό άσθμα παρουσιάζεται ιδιαίτερα σε ασθματικούς που δεν θεραπεύουν επαρκώς το άσθμα τους κατά την διάρκεια της ημέρας.

Η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη και η αλλαγή του κλίματος, αυξάνει τα περιστατικά άσθματος, επηρεάζοντας κυρίως τα βρέφη, τα παιδιά, τους ηλικιωμένους και άλλες ευαίσθητες πληθυσμιακές ομάδες.

Τα βασικότερα αίτια εμφάνισης άσθματος χωρίζονται σε αυτά που προκαλούν την εμφάνιση του άσθματος ως νόσου και σε αυτά που προκαλούν τα συμπτώματα του άσθματος. Κάποιοι από τους παράγοντες δρουν αμφίδρομα.

Ειδικότερα:

• γενετικοί παράγοντες π.χ. άτομα στην οικογένεια με άσθμα ή αλλεργίες

• περιβαλλοντικοί παράγοντες π.χ. αλλεργιογόνα ,καυσαέριο

Επιπρόσθετα :

• αλλεργίες από μύκητες, φυτά ή διάφορα φάρμακα και τροφές
• λοιμώξεις όπως π.χ. γρίπη, κρυολόγημα
• ψυχολογικοί παράγοντες π.χ. έντονη χαρά ή λύπη
• επαγγελματικοί παράγοντες π.χ. αναθυμιάσεις ή ρινίσματα ξύλου

Το βρογχικό άσθμα έχει αναστρέψιμο χαρακτήρα σε αντίθεση με άλλα πνευμονικά νοσήματα. Με την κατάλληλη όμως φαρμακευτική αγωγή και παρακολούθηση, το βρογχικό άσθμα μπορεί να ελεγχθεί, έτσι ώστε ο ασθενής να ζει μια φυσιολογική ζωή χωρίς συμπτώματα και χωρίς περιορισμό των δραστηριοτήτων του.

Τα φάρμακα για το άσθμα μπορούν να χωριστούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες:

• Τα φάρμακα που δίνονται για άμεση ανακούφιση
• Τα φάρμακα που χορηγούνται μακροχρόνια για ρύθμιση της νόσου, έλεγχο των συμπτωμάτων και αποφυγή μελλοντικών επιδεινώσεων.

Έτσι λοιπόν χρησιμοποιούνται :

• κορτικοστεροειδή
• βρογχοδιασταλτικά
• τροποποιητές λευκοτριένης
• σταθεροποιητές μαστοκυττάρων
• ανιτμουσκαρινικά-αντιχολινεργικά (ιπρατρόπιο, οξιτρόπιο και τιοτρόπιο)
• μεθυλοξανθίνες (θεοφυλλίνη και αμινοφυλλίνη)
• αντιισταμινικά
• ομαλιζουμάμπη.

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε την Ελληνική Εταιρεία Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας και την Ελληνική Πνευμονολογικά Εταιρεία Βρογχικό-άσθμα.